Τι είναι το bullying? Κάποιος είναι θύμα εκφοβισμού (bullying) όταν εκτίθεται επανειλημμένα για ένα χρονικό διάστημα σε αρνητικές ενέργειες που εκτελούνται από έναν ή περισσότερους ανθρώπους. Μία ενέργεια θεωρείται αρνητική όταν κάποιος σκόπιμα βλάπτει ή επιχειρεί να βλάψει ή να ταλαιπωρήσει κάποιον άλλον
Δε θα σταθούμε όμως τόσο στο “τι είναι το bullying” και ποιες οι διαστάσεις του εκφοβισμού, είτε είναι ο σχολικός εκφοβισμός, είτε ο “έξω” και “μέτα” σχολικός. Θα παρουσιάσω μια πέρα για πέρα αληθινή και πρόσφατη ιστορία που νομίζω πως εμπεριέχει όλη την πραγματική σημασία του bullying και το τι αυτό πραγματικά σημαίνει για τους ανθρώπους.
Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Πανελλήνια Σχολική Ημέρα κατά της Βίας στο Σχολείο. Η ημέρα αυτή αποτελεί μια αφορμή για εκπαιδευτικούς, μαθητές/τριες και γονείς των σχολείων όλης της χώρας να ανταλλάξουν σκέψεις, πληροφορίες και ιδέες και να ενεργοποιηθούν δράσεις ευαισθητοποίησης για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και εκφοβισμού που εκδηλώνεται μεταξύ και εναντίον των μαθητών/τριών, ώστε να περιοριστούν οι δίαυλοι εκδήλωσης της βίας στη ζωή των ανηλίκων και να αποτραπούν οι αρνητικές συνέπειες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.
Η αλήθεια είναι πως εγώ δεν το γνώριζα μέχρι να μου το πει το παιδί μου, το πρωί στο δρόμο για το σχολείο. Μου είπε, επίσης, πως στα πλαίσια αυτής της ημέρας θα δουν την ταινία “Θαύμα” που ασχολείται με τα θέματα διαφορετικότητας, εκφοβισμού, διακρίσεων, κ.λ.π.
Το μεσημέρι ο γιος μου γύρισε στο σπίτι και ήταν εμφανώς “συννεφιασμένος”… Δεν είπε κάτι ιδιαίτερο, δεν εξέφρασε κάποιο παράπονο ή κάτι άλλο μα φαινόταν πως κάτι έχει συμβεί. Δεν τον “πιάνω από τα μούτρα” ποτέ με τα “Τι έγινε;”, “Έχεις κάτι;”, “Συνέβη τίποτα;” διότι δεν θα άρεσε ούτε σε εμένα κάποιος να με “βομβαρδίζει” με ερωτήσεις όταν δεν είμαι και στα καλύτερα μου. Περιμένω να “ωριμάσει” η στιγμή και να ρωτήσω κάτι πιο γενικό όπως “Πως ήταν σήμερα το σχολείο;… Έγινε τίποτα αστείο;” ή ίσως να πάρει ο ίδιος την πρωτοβουλία να μιλήσει. Έγινε κάτι “ενδιάμεσο”, έκανε έναν μορφασμό και μονολόγησε για έναν πόνο στο δάχτυλό του…
-Τι έγινε; Χτύπησες;
Όχι με ανησυχία και ένταση, αλλά ήρεμα και “φυσιολογικά”.
-Το στραμπούληξα στον τοίχο…
-Πως έγινε αυτό;
-Ήρθε πάλι ένα από αυτά τα χαζά παιδιά της 6ης και με κορόιδευε “Χοντρέ” και τέτοια και μετά μου έριξε μια μπουνιά…
Για να είμαι ειλικρινής, αν και γενικά ήρεμος και πράος, εκείνη την στιγμή νιώθω πως θέλω να τρέξω, να βρω αυτό το παιδί, να του ρίξω μερικές κλωτσιές στα δόντια και να ξαναγυρίσω για μεσημεριανό… Αυτό κρατά κάποια δευτερόλεπτα και το θεωρώ φυσιολογικό (φαντάζομαι θα το νιώθετε οι περισσότεροι γονείς και το γράφω για να μη νιώθετε “μόνοι”), αλλά υπερισχύει η λογική και αυτό που θεωρώ πως πρέπει να κάνω (μπορεί και λανθασμένα). Επίσης, να συμπληρώσω πως μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχα προσέξει πως είχε και κόκκινο μάγουλο ο μικρός…
-Τα έχουμε ξαναπεί φίλε και το ξέρεις, υπάρχουν πολλοί τέτοιοι και πρέπει να τους αντιμετωπίζεις όπως νομίζεις εσύ καλύτερα. Καλό είναι όμως να το λες σε κάποιο δάσκαλο ή και στην διευθύντρια για να μπορέσουν να κάνουν κάτι. Προσπάθησες να βρεις κάποιον;
-Έτρεξα να το πω στην δασκάλα και εκεί σκόνταψα και στραμπούληξα το δάχτυλο.
-Τελικά την βρήκες; Της το είπες;
-Την βρήκα… Ναι…
-…και τι σου είπε;
-Δεν έχω χρόνο τώρα! Έχουμε να κάνουμε πρόβα για το θεατρικό.
Καλώς ή κακώς, πάλι για λίγα δευτερόλεπτα νιώθω να θέλω να τρέξω, να βρω την δασκάλα αυτή την φορά και να “κεράσω” σε εκείνη τις κλωτσιές πριν το μεσημεριανό μου, αλλά πάλι επιλέγω διαφορετικά… Να σημειώσω πως όλα αυτά διαδραματίζονται την Πανελλήνια Σχολική Ημέρα κατά της Βίας στο Σχολείο και πως έχει προηγηθεί η προβολή της ταινίας και η συζήτηση με τα παιδιά για τα θέματα βίας, διάκρισης, εκφοβισμού, κ.λ.π.
Θα κάνω εδώ μια παρένθεση για να σας πω τι μου είπε ο γιος πως έγινε μετά την προβολή της ταινίας… Μετά την ταινία η δασκάλα απευθύνθηκε σε όλους ρωτώντας αν έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού. Ο γιος μου σήκωσε το χέρι του διότι όπως είπα έχει συμβεί ξανά να τον κοροϊδέψουν, όχι πάντα για τα κιλά του (που σημειωτέον δεν είναι υπερβολικά και δεν έχει κάποια “extreme” εικόνα παχύσαρκου, δεν είναι παχύσαρκος… Όχι ότι αυτό θα δικαιολογούσε το οτιδήποτε) μα ακόμα και για το ποια είναι τα αγαπημένα του χρώματα (δεν είναι βλέπετε το μπλε ή το μαύρο οι απαντήσεις του, αλλά το μοβ που θεωρείτε “κοριτσίστικο” μια που σαν οικογένεια ποτέ δεν χωρίσαμε τα χρώματα σε “αγορίστικα και κοριτσίστικα”), για τα παιχνίδια που του αρέσουν (περισσότερο το κρυφτό και το κυνηγητό από το ξύλο, περισσότερο το Minecraft από το Grand Theft Auto, κ.α.)… Υπάρχουν πολλά σημεία που μπορεί να σε διαφοροποιήσουν, να σε διαχωρίσουν και να σε κάνουν “στόχο”… Όποιος ξεχωρίζει από το κοπάδι πληρώνει πάντα ένα τίμημα και είναι ο εύκολος “στόχος” για αυτούς που χρειάζονται κάποιον να κοροϊδεύουν.
Δεν επιβραβεύουμε την ψυχραιμία, την λογική, το μέτρο διότι δεν μας τραβούν καν την προσοχή
Η δασκάλα ρώτησε αν ήταν λεκτικός εκφοβισμός ή αν υπήρχε και σωματική βία και εκείνος απάντησε και τα δύο. Να θυμίσω πως ακόμα δεν έχει γίνει το περιστατικό με την μπουνιά. Ξαναρωτά αν ήταν μέσα στο σχολείο ή εκτός και της απαντά πως έχει γίνει και εντός και εκτός. Ρωτά αν ήταν από κάποιο παιδί της τάξης ή από άλλη τάξη και τονίζει να μην αναφερθεί ονομαστικά σε κάποιον. Ο μικρός απαντά πως έχει γίνει και από παιδί της τάξης, αλλά και από παιδί άλλης τάξης… και κάπου εκεί σταματούν οι ερωτήσεις της δασκάλας και ευχαριστεί το παιδί που το μοιράστηκε… ΜΑ ΤΙ ΣΤΟΝ ΠΟΥΤΣΟ!
Τι νόημα είχε όλο αυτό; Αυτή η ανακριτικού τύπου συζήτηση που δεν οδήγησε πουθενά;
Αυτό πρόσταζε η ημέρα όμως… Αυτό έγραφε “η εγκύκλιος”… Θα παρακολουθήσουμε ταινία, θα κάνουμε ερωτήσεις και συζήτηση… Ε, τα κάναμε… Δε τα κάναμε; Όλα καλά!
Επανέρχομαι, όμως, στην συζήτηση που έχω με το παιδί έχοντας μείνει στο “Δεν έχω χρόνο” της δασκάλας. Ρωτάω, λοιπόν, εγώ να μου πει τι ακριβώς της είπε και απάντησε αυτό.
-Της είπα “Κυρία, θα ήθελα να σας μιλήσω σχετικά με κάτι που συνέβη στο διάλειμμα”…
-Δεν έκλαιγες ή κάτι τέτοιο;
-Όχι ρε μπαμπά! Δεν έκλαιγα.
Όπως καταλαβαίνουμε, αφού δεν έκλαιγε και δεν είχε αίματα δεν “τράβηξε” την προσοχή της δασκάλας. Δεν είχε “τα φόντα” να κερδίσει την προσοχή και την σημασία δίοτι δεν δραματοποίησε την κατάσταση. Όπως και στην καθημερινή, ενήλικη ή παιδική ζωή, βλέπουμε πως αν δεν κάνεις “φασαρία”, αν δεν δραματοποιήσεις και μεγαλοποιήσεις καταστάσεις ουδείς θα σου δώσει σημασία και προσοχή. Δεν επιβραβεύουμε την ψυχραιμία, την λογική, το μέτρο διότι δεν μας τραβούν καν την προσοχή. Είναι σαν τους τίτλους “clickbait” που αρχίζουν με “ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ” ή “Δε θα το πιστέψετε”
Αυτή ήταν, λίγο-πολύ, η ιστορία που ειρωνικά εξελίχθηκε την Πανελλήνια Σχολική Ημέρα κατά της Βίας στο Σχολείο και που συνοψίζει το “τι είναι το bullying” πραγματικά για την κοινωνία. Είναι μια μόδα, άλλη μια “παγκόσμια” ή “πανελλήνια” ημέρα που θα δούμε μια ταινία, θα διαβάσουμε ένα κείμενο και όλα καλά. Δεν μας ενδιαφέρει η ουσία, όπως και σε κανένα θέμα. Μένουμε στην επιφάνεια, σε λόγια και τα σημαντικά για εμάς είναι οι θεατρικές παραστάσεις και το “άρτος και θεάματα”. Πάνω σε αυτά τα “ιδανικά” είναι βασισμένη η κοινωνία μας.
Με το παιδί μιλήσαμε για το πως οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το διαφορετικό, τα προβλήματα που έχουν οι άνθρωποι που είναι φαινομενικά οι θύτες, το πως ο άνθρωπος δείχνει την αξία και την ποιότητα του όταν έχει κάποιου είδους δύναμη ή κάποιου είδους εξουσία, για το ποια πράγματα οι άνθρωποι θεωρούν σημαντικά, το πως οι άνθρωποι άλλα λένε και άλλα κάνουν και όλα αυτά με ένα μείγμα χιούμορ και σεβασμού… Μακρυά από σοβαροφάνεια, νουθεσία, υπερβολή, κ.λ.π.
Μια καθημερινή ιστορία για το “τι είναι το bullying”…
Διαβάστε επίσης: Mobbing / Bullying Εκφοβισμός στον χώρο εργασίας
