Αρχική » Σώμα & Πνεύμα » Πλατεία Αγίου Θωμά στου Γουδή

Πλατεία Αγίου Θωμά στου Γουδή

Για την πλατεία Αγίου Θωμά στου Γουδή (ή Γουδί) θα γράψω… Ούτε για την Times Square στη Νέα Υόρκη, ούτε για την Trafalgar Square στο Λονδίνο, ούτε καν για την Κόκκινη Πλατεία στη Μόσχα που έχει κι αυτή εκκλησία (εντάξει, ο καθεδρικός ναός του Αγίου Βασιλείου είναι αλλά τι να μας πει ο ήρωας της Coca Cola τώρα μπροστά στον Θωμά τον ψιλιασμένο).

Εμείς εκεί πάμε για καφεδάκι συνήθως και η αλήθεια είναι πως όποτε πάμε να κάνουμε το κάτι το διαφορετικό το μετανιώνουμε πικρά. Πιο πικρά και από τον σκέτο καφέ που πίνουμε. Θα μου πεις “…και ποιοι είσαστε εσείς δηλαδή;” και αν περιμένεις να σου απαντήσω μάλλον θα απογοητευτείς. Διότι, εμείς είμαστε εμείς και εσείς είσαστε εσείς και αν ίσχυε το αντίστροφο τα πράγματα δεν θα ήταν καθόλου καλά.

Αρκετά όμως για εμάς. Το θέμα εδώ είναι η πλατεία Αγίου Θωμά… Μια πλατεία, χιλιάδες ιστορίες!

Η πλατεία, όπως είναι προφανές, έχει πάρει το όνομα της από την ομώνυμη εκκλησία που δεσπόζει στο βορινό σημείο της πλατείας. Δεν είναι όμως η μόνη εκκλησία στην πλατεία και μάλιστα δεν είναι η πρώτη εκκλησία της πλατείας.

Ο μικρός ναΐσκος που βρίσκεται στα αριστερά του Αγίου Θωμά ήταν επί Τουρκοκρατίας ένα παραμελημένο και έρημο εκκλησάκι, μακριά από τις όποιες κατοικίες, δίνοντας τον χριστιανικό χαρακτήρα του τόπου και των κατοίκων. Απέναντι από το εκκλησάκι, νότια, υπήρχε ρέμα που έφθανε έως τα πρώτα περιβόλια. Γεμάτη βάτα και αγκάθια η περιοχή, αρκετά δυσπρόσιτη, με τον μικρό ναό να μοιάζει περισσότερο με σπήλαιο.

Η αρχή για να φτάσουμε στην πλατεία Αγίου Θωμά όπως την ξέρουμε σήμερα δόθηκε από μια παρέα Αθηναίων που βρέθηκε το 1867 στο περιβόλι, ιδιοκτησία της Μονής Πεντέλης, που περιέβαλλε τον ναΐσκο. Διασκεδάζοντας θέλησαν να καλλωπίσουν την εκκλησία και σε συνεννόηση με τον μητροπολίτη Αθηνών Θεόφιλο, την βοήθεια πολλών πιστών και τη συναίνεση του αρχιμανδρίτη και ηγούμενου της Μονής Πεντέλης Διονυσίου Βερσή, έκαναν τη σκέψη τους πραγματικότητα. Με πρόταση του αρχιμανδρίτη αποδόθηκε στη μνήμη του Αγίου Θωμά και καθιερώθηκε και πανηγύρι. Ένα πανηγύρι, το οποίο εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα της Αττικής και από τα πρώτα χρονιά έλαβε έντονο λαϊκό χαρακτήρα.

Πλατεία Αγίου Θωμά 1963
Πλατεία Αγίου Θωμά και εκκλησία Αγίου Θωμά 1963

Σήμερα η πλατεία εννοείται πως έχει αλλάξει δραματικά. Δεν είμαι σίγουρος ότι θα μπορούσα να υποστηρίξω πως αυτό που έχει γίνει είναι προς το καλύτερο. Θα μου πεις όμως πάλι “Βρε βλάχο, σου κάμανε ολόκληρη βιοκλιματική πλατεία που τέτοιο βιοκλίμα δε βρίσκεις ούτε στα Τραφάλγκαρ, ούτε στα Παρίσια και παραπονιέσαι γιδοβοσκέ;”.

Η αλήθεια είναι πως την περίοδο της φωτογραφίας πιο πάνω υπήρχαν και στάνες και γίδια στα πέριξ της πλατείας (καλά… κάποιας μορφής γίδια θα συναντήσετε και σήμερα) και πάλι αλήθεια είναι πως μάλλον θα μου άρεσε περισσότερο. Άσε που θεωρώ το χώμα ιδιαίτερα βιοκλιματικό.

Αυτά τα έργα “βιοκλιματισμού” έγιναν την περίοδο 2007-2013, όπως λέει και η ταμπέλα που κοσμεί την πλατεία. Δεν θυμάμαι ακριβώς πότε άρχισαν και πότε ολοκληρώθηκαν, αλλά θυμάμαι με σιγουριά πως το μόνο που άλλαξε ριζικά ήταν το σχήμα του συντριβανιού, από στρογγυλό σε τετράγωνο (παραλληλόγραμμο για την ακρίβεια). Επί δημαρχίας Νικήτα Κακλαμάνη ή Γιώργου Καμίνη, λοιπόν, τετραγωνίστηκε ο κύκλος στην πλατεία Αγίου Θωμά. Γιατί μόνο σε αυτή την πλατεία θα μπορούσε να συμβεί και αυτό.

Αυτό και μερικά άλλα, όπως λίγα καγκελάκια, μερικές λάμπες, κάτι κάδοι και μερικές πέτρινες πλάκες στοίχισαν μόλις 1.850.000€… Σχεδόν 2.οοο.οοο€ δηλαδή και δεν άλλαξαν ούτε μια κούνια στην ταλαίπωρη παιδική χαρά που υπάρχει στην πλατεία και καλείται να εξυπηρετήσει εκατοντάδες παιδάκια. Φυσικά και δεν το καταφέρνει στο παραμικρό.

Υπάρχουν και άλλα “θαύματα”, κυρίως οικονομικά, σε αυτή την πλατεία όμως. Υπάρχει ο βυθιζόμενος, αναδυόμενος, υπογειοποιημένος κάδος που κόστισε και αυτός αρκετές χιλιάδες ευρώ προσφέροντας και αυτός άλλη μια ιστορία, αν μη τι άλλο, στις τόσες της πλατείας.

Πλατεία Αγίου Θωμά προϋπολογισμός
Πλατεία Αγίου Θωμά προϋπολογισμός

Πέρα από αυτά, τα βιοκλιματικά, που ομολογουμένος προσδίδουν ένα άλλο κλίμα στην πλατεία, η πλατεία Αγίου Θωμά (που κάποιοι θα πουν Αμπελοκήπων, αλλά εμένα μου αρέσει στο Γουδή) διαθέτει όλα τα κομφόρ μιας σύγχρονης πλατείας.

Σουβλατζίδικα έχουμε, καφετέριες έχουμε, ουζερί έχουμε, ταβέρνες έχουμε, καφενεία έχουμε, ζαχαροπλαστεία έχουμε, φούρνους έχουμε, κρέπες έχουμε, περίπτερα έχουμε και άμα δε σου φτάνουν όλα αυτά, να σε δει κανάς γιατρός, που και από αυτούς έχουμε με ολόκληρο νοσοκομείο και την σχολή τους μαζί!

Αν μαζευόταν αυτό το πλήθος που ερχόταν τότε (επί Τουρκοκρατίας και λίγο αργότερα), από το βράδυ της προηγούμενης, στο εκκλησάκι για να προσκυνήσει τον Άγιο και περνούσε την νύχτα κάτω από τα πεύκα, θα είχε μπόλικες επιλογές. Και αν τότε ερχόταν για να πιει από το νερό της Καισαριανής που αντλούσαν από το διερχόμενο παλιό υδραγωγείο δια μέσου του πηγαδιού που βρισκόταν 2-3 μέτρα δεξιά και έξω από το ιερό του μικρού ναού, προς την σημερινή οδό Παπαδιαμαντοπούλου και δεν υπάρχει πλέον, θα μπορούσε να πιει μια μπύρα από την “τίμια” μπυραρία (ναι, και μπυραρία έχουμε).

Μια ματιά στην πλατεία Αγίου Θωμά
Μια ματιά στην πλατεία Αγίου Θωμά

Εμείς εκεί θα είμαστε άμα έρθετε… Δε θα μας δείτε εσείς, θα σας δούμε εμείς όμως και αυτό φτάνει.

Με ένα εσπρεσάκι, ζεστό ή κρύο, ανάλογα την περίσταση ή καμιά πορτοκαλάδα, ίσως και με μπύρα, θα είμαστε εκεί. Άγρυπνοι φρουροί και θαυμαστές της πλατείας του Αγίου Θωμά στου Γουδή ή άντε, στους Αμπελόκηπους (και Ζωγράφου μπορεί να ακούσεις… Είναι “το σταυροδρόμι” βλέπεις). Στην πλατεία που έχουν “γεννηθεί” και συζητηθεί άπειρες ιδέες (επαγγελματικές και μη) και έχει γράψει και ποίημα ο Παλαμάς μετά το γάμο του (Ναι, εδώ παντρεύτηκε και ο Παλαμάς)…

Το αλαργινό θυμάσαι το ξωκλήσι
που αλλάξαμε του γάμου τα στεφάνια;
Ολόγυρα μου βούιζε το μελίσσι,
το μαρτυρούσε η μουρμουρίστρα η βρύση
κι ας το ‘κρυβαν τριγύρω τα πλατάνια».